ΑΓΓΛΙΚΟΙ ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ (1850 – 1900)Αλ. Ν. Αγγελίδη

ΑΓΓΛΙΚΟΙ ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ  (1850 – 1900)

 Αλέκου Ν. Αγγελίδη

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Από την ανακύρηξη της Ελλάδας σε ανεξάρτητο κράτος, ύστερα από τους απελευθερωτικούς αγώνες του 1821, καλλιεργήθηκε συστηματικά ανάμεσα στον ελληνικό λαό η εντύπωση ότι η Αγγλία ήταν ο μόνος φίλος και προστάτης της χώρας.

Αυτό φυσικά έγινε στην αρχή από πολιτικές μικροομάδες, οι οποίες έγιναν υποχείρια και όργανα της Αγγλίας και προσπάθησαν με κάθε τρόπο να υπηρετήσουν τα αγγλικά συμφέροντα και να συντελέσουν έτσι στην επιβολή της αγγλικής θέλησης στη χώρα μας. Κατόπιν, η τακτική αυτή υιοθετήθηκε από τα πρώτα κόμματα, τα οποία είχαν συμφέρον να κολακέψουν και να καλοπιάσουν τους Άγγλους για να αποκτήσουν την εύνοια και την υποστήριξή τους και να δημιουργήσουν έτσι μια βάση πάνω στην οποία να στηριχτούν για να μπορέσουν να επικρατήσουν κομματικά και να επιβληθούν με τον καιρό στον ελληνικό λαό.

Με άλλα λόγια, ορισμένοι πολιτικοί προσπάθησαν να ικανοποιήσουν δικά τους ατομικά περισσότερο και κομματικά συμφέροντα, παραβλέποντας και θυσιάζοντας, εν γνώσει τους ή εν αγνοία τους, τα γενικότερα και ευρύτερα συμφέροντα της Ελλάδας.

Με τον τρόπο αυτό, προώθησαν μεν τις δικές τους θέσεις στον πολιτικό στίβο, υπηρέτησαν δε αφάνταστα τα συμφέροντα των Άγγλων και συνέβαλαν στην επικράτηση της οικονομικής επιβολής της Αγγλίας στον τόπο μας. Πολλοί, πάρα πολλοί κατά καιρούς Έλληνες πολιτικοί, έγιναν συνειδητά ή ασυνείδητα όργανα της αγγλικής διπλωματίας και, για να ενισχυθούν οι ίδιοι κομματικά, προσπάθησαν με κάθε τρόπο να ενισχύσουν και να εδραιώσουν τις αγγλικές θέσεις στην Ελλάδα.

Στην προσπάθειά τους αυτή, παρέβλεπαν και συστηματικά συγκάλυπταν ή και υποστήριζαν ανοιχτά τις κακόβουλες διαθέσεις και τις ληστρικές συχνά ενέργειες των Άγγλων. Πολλές φορές μάλιστα, ίσως τις περισσότερες, αγωνίστηκαν οι ίδιοι, εκτελώντας εντολές των Άγγλων, να ανατρέψουν την αλήθεια και να παρουσιάσουν αγγλικές παρανομίες ως έργα ευεργετικά για την Ελλάδα και ωμές επεμβάσεις ή κατακτητικές ενέργειες της αγγλικής διπλωματίας ως εκδηλώσεις ενδιαφέροντος της Αγγλίας προς τη χώρα μας.

Οι αντεθνικές αυτές προσπάθειες των κατά καιρούς Ελλήνων πολιτικών, για να μπορούν να βρίσκουν απήχηση στο λαό, έπρεπε να παρουσιαστούν με κάποια όψη αληθοφάνειας και για να επιτευχθεί αυτό παραποιούσαν τα γεγονότα, θόλωναν τα νερά, νόθευαν την Ιστορία και άμβλυναν έτσι τα αισθήματα οργής και αποστροφής των απλών Ελλήνων προς τους πρωτεργάτες των διαφόρων αγγλικών ανθελληνικών ενεργειών. Έτσι, το συστηματικά καλλιεργούμενο αυτό κλίμα αστήριχτης ‘’αγγλοφιλίας’’ επέβαλε σιγά-σιγά στον ελληνικό λαό την εντύπωση, ότι ο μόνος φίλος και προστάτης του είναι η Αγγλία.

Δυστυχώς, η τακτική αυτή υιοθετήθηκε και από διάφορους συγγραφείς ιστορικών αλλά και διδακτικών βιβλίων και η νοθευμένη, παραποιημένη και πολλές φορές ανύπαρκτη αλήθεια έγινε ιστορία και άρχισε συστηματικά να διαιωνίζεται μέσω των σχολείων και επίσημα πλέον να μεταβιβάζεται από γενιά σε γενιά και να επιβάλεται στον ελληνικό λαό. Μ’ αυτόν τον τρόπο, λοιπόν, το παραμύθι έγινε ιστορία και το ψέμα έγινε αλήθεια.

Πάνω σε μια τέτοια ‘’αλήθεια’’ προσπαθήσαμε και προσπαθούμε να στηρίξουμε τις βάσεις της δημιουργίας και ανάπτυξης της πατρίδας μας, γι’ αυτό και πάντοτε παραπαίουμε και κλιδωνιζόμαστε σε κάθε βήμα μας, χωρίς να μπορούμε να προχωρήσουμε ως κράτος και ως λαός όσο πρέπει στη ζωή. Θα συνέβαλε πάρα πολύ στην πρόοδό μας, αν γνωρίζαμε καθαρά και όσο έπρεπε και τους φίλους και τους εχθρούς μας.

Βέβαια, δεν πρέπει προκατειλημμένα να παραβλέπουμε και να παραγνωρίζουμε και τη θετική κατά καιρούς συμβολή της Αγγλίας και να αρνούμαστε και τις κατά το παρελθόν επιδειχθείσες καλές προθέσεις της προς την Ελλάδα. Όπως δεν πρέπει να συγκαλύπτουμε συστηματικά και τις κακές ενέργειές της και να προβάλουμε με κάθε μέσο και τρόπο υπερεξογκωμένα τα τυχόν καλά της έργα για μας. Πρέπει, όμως, να προβάλονται στον ελληνικό λαό και να συμπεριλαμβάνονται στην ιστορία με ίσους όρους όλες οι πράξεις και οι ενέργειες και των υποτιθέμενων φίλων μας και των ορκισμένων εχθρών μας. Η Ιστορία δεν έχει φίλους και εχθρούς. Η Ιστορία έχει γεγονότα και πράξεις που έγιναν και ενδιαφέρεται για το πώς έγιναν και γιατί έγιναν, ποια τα αίτιά τους και ποιος ο αντίκτυπός τους στην περαιτέρω πορεία της ζωής.

Η παραποίηση της αλήθεια γινόταν πάντοτε με σύστημα και τα ιστορικά γεγονότα, άσχετα από την αληθινή τους δημιουργία και την πραγματική τους προέλευση και εξέλιξη, τελικά επισημοποιούνταν παραποιημένα, ανάλογα με τα συμφέροντα των ιθυνόντων και τις απαιτήσεις των ξένων προστατών και κόβονταν στα μέτρα των κομματικών επιδιώξεων, για να παραδοθούν αλλαγμένα και διαφορετικά στη λογοκριμένη ιστορία.

Η εκάστοτε γενιά, που ζούσε τα γεγονότα αυτά, βλέποντάς τα να εμφανίζονται παραποιημένα στις σελίδες των εντύπων, διαμαρτυρόταν βέβαια με τον τρόπο της, σπασμωδικά όμως, λόγω της μεγάλης αγραμματοσύνης που επικρατούσε στο λαό. Οι αρμόδιοι, όμως και όσοι είχαν συμφέρον απ’ την αποδοχή των παραποιημένων γεγονότων, για να αποσπάσουν την προσοχή και το ενδιαφέρον του κόσμου και να αμβλύνουν τη δριμύτητα της φωνής των διαμαρτυρομένων, παρουσίαζαν πάντοτε έντεχνα κάποιο άλλο άσχετο γεγονός, το οποίο και απορροφούσε την προσοχή του κοινού. Η επόμενη γενιά μισογνώριζε και μισοπαραδεχόταν ό,τι έβρισκε γραμμένο και η τρίτη γενιά, καθώς και οι επόμενες, παραδέχονταν αβασάνιστα την επίσημα πλέον αναγνωρισμένη ‘’ιστορία’’ και έτσι η παραποιημένη αλήθεια επικρατούσε. Εάν δε και κανένας ακόμα συνέχιζε να επιμένει και να διαμαρτύρεται για την εσκεμμένη νοθεία της ιστορίας, η φωνή του ή δεν ακουγόταν καθόλου ή καταπνίγονταν απ’ τις φωνές εκείνων που είχαν συμφέρον να παραμείνει και να περάσει το παραμύθι για αλήθεια.

Ποτέ δεν είπαν στον ελληνικό λαό την αλήθεια και ποτέ δεν παρουσίασαν και δεν τόνισαν όπως έπρεπε το γεγονός, για παράδειγμα, ότι τα αίτια της κατάπνιξης της Ηπειροθεσσαλικής επανάστασης (το 1854) και της παραμονής όλων των ελληνικών εδαφών κάτω απ’ τον τουρκικό ζυγό ήταν η Αγγλία. Ωστόσο, οι τότε Έλληνες κυβερνήτες παρουσίασαν ως εκδήλωση ενδιαφέροντος και αγάπης της Αγγλίας προς τους Έλληνες την αγγλική μεσολάβηση για την παραχώρηση αμνηστίας απ’ τους Τούρκους στους επαναστάτες που θα πετούσαν τα όπλα, θα εγκατέλειπαν τον απελευθερωτικό αγώνα και θα ξαναϋποτάσσονταν στους Τούρκους.

Δεν τονίστηκε στον ελληνικό λαό, ώστε να του μείνει στο μυαλό του και να θυμάται πάντοτε, ότι οι Άγγλοι τσάκισαν την Ελλάδα οικονομικά με τους αποκλεισμούς του 1854 – 1878 κι έβαλαν θηλιά στο λαιμό της με τα περιβόητα δάνεια που κατά διαστήματα την εποχή εκείνη της παραχώρησαν. Προσπάθησαν, όμως, οι αρμόδιοι, να επικρατήσει η εντύπωση, ότι οι Άγγλοι από μεγαλοψυχία βοήθησαν οικονομικά την Ελλάδα και ότι με τα δάνειά τους στάθηκε στα πόδια της η χώρα μας ως κράτος.

Δεν τονίστηκε ποτέ στο λαό και ούτε διδάχτηκε συστηματικά κι όσο έπρεπε στα σχολεία, με τι όρους και για ποιο σκοπό μας χορηγήθηκαν τα δάνεια αυτά. Δούλευαν, όμως, οι πολιτικοί μας, ώστε με το πέρασμα των χρόνων να γίνει συνήθεια στους Έλληνες να ευγνωμονούν την Αγγλία για τα δάνεια αυτά, με τα οποία κυριολεκτικά τους συνέτριψε οικονομικά.

Δεν έγινε γνωστό στον απλό Έλληνα τι ποσά χρεώθηκαν, πόσα πραγματικά πήραμε, τι πληρώσαμε ως τώρα και πόσα χρωστάμε. Το μόνο που μαθαίνει ο Έλληνας απ’ τους χτυπητούς και με μεγάλα γράμματα τίτλους των εφημερίδων είναι, ότι και άλλο μεγάλο δάνειο μας χορήγησε η Αγγλία ή ‘’οι σύμμαχοί μας’’. Εντυπωσιάζεται κι αυτός προς στιγμή απ’ τα προσεκτικά επιμελημένα άρθρα των εφημερίδων, δικαιολογεί αβασάνιστα το ‘’χαρμόσυνο’’ γεγονός στο μυαλό του και παρασυρμένος απ’ τις έντεχνες τυμπανοκρουσίες, προσπερνάει επιπόλαια την ουσία και ξεχνάει να ρωτήσει για τους όρους, τους σκοπούς και το νόημα του δανείου. Ξαναγυρίζει δε ληθαργικός όπως και πρώτα στη δουλειά του προσπαθώντας, χωρίς να το ξέρει, όχι για να κτίσει με τους κόπους του την πατρίδα του αλλά για να ικανοποιήσει τους ξένους μετόχους και να ‘’τιμήσει’’ της υπογραφή που άλλοι έβαλαν γι’ αυτόν, σ’ ένα συμβόλαιο ντροπής και καταπίεσης.

Δεν ξέρουμε ότι κάποτε, όταν οι Άγγλοι είδαν ότι οι Έλληνες ενθουσιάζονταν και επρόκειτο να ξεσηκωθούν για να ελευθερώσουν και τα υπόλοιπα τμήματα που κατείχε η φίλη και σύμμαχός τους Τουρκία, για να τους συγκρατήσουν, απέκλεισαν την Ελλάδα με τα πλοία τους, έστειλαν αγγλικό πυροβολικό στον τουρκικό στρατό και συνέλαβαν και λήστεψαν όλα τα ελληνικά πλοία.

Ποτέ δεν παρουσίασαν οι εκάστοτε αρμόδιοι στον ελληνικό λαό σε όλο της το μέγεθος την αλήθεια των αγγλικών αποκλεισμών. Ούτε και ανέφεραν συστηματικά και με πραγματικούς αριθμούς το ύψος της ζημίας που υπέστη η οικονομία μας, κρατική και ιδιωτική, απ’ τις αγγλικές αυτές επεμβάσεις. Όταν, όμως, εξαναγκάζονταν οι Άγγλοι να λύσουν τους αποκλεισμούς, οι κρατούντες έδιναν την εντύπωση στον ελληνικό λαό, ότι αυτό οφείλονταν και πάλι στη μεγαλοψυχία των Άγγλων και ότι η λύση του αποκλεισμού ήταν μια μεγάλη εκδήλωση αγάπης των Άγγλων προς τους Έλληνες.

Δεν γνωρίζει ο απλός Έλληνας, ότι οι Άγγλοι δεν άφηναν ή δεν απαιτούσαν απ’ τους Τούρκους, εφαρμόζοντας διεθνείς αποφάσεις, να φύγουν απ’ την Αττική και την Εύβοια και ότι οι Τούρκοι έφυγαν μόνο όταν πληρώθηκαν 12,5 εκατομμύρια φράγκα από δάνειο που πήρε η Ελλάδα απ’ τους Άγγλους δανειστές.

Δεν γνωρίζουμε, ότι οι Άγγλοι πάντοτε και με κάθε τρόπο μας εμπόδιζαν να περάσουμε τα σύνορα που αυτοί μας είχαν καθορίσει και να ελευθερώσουμε τους σκλαβωμένους αδελφούς μας απ’ τους Τούρκους. Δεν ξέρουμε, ότι αυτοί επέτρεπαν και δεν εμπόδιζαν ή και υποκινούσαν τους Τούρκους να περάσουν τα δικά μας σύνορα κάθε φορά που τους δινόταν η ευκαιρία και όταν αυτό εξυπηρετούσε τα αγγλικά συμφέροντα. Και τούτο, γιατί δε μας τα είπε κανείς αυτά και δεν τα τόνισε όταν και όσο έπρεπε. Ξέρουμε όμως, γιατί πολλές φορές μας το είπαν και χιλιάδες μας το επανέλαβαν, ότι η Αγγλία είναι και πάντοτε ήταν φίλη και σύμμαχός μας.

Ξέρουμε, άραγε, ότι στα συνέδρια ειρήνης του Παρισιού, του Βερολίνου και σε πολλά άλλα μεταγενέστερα ‘’οι φίλοι και σύμμαχοί μας’’ Άγγλοι πήραν απ’ το δικό μας έδαφος και το έδωσαν σε άλλους με απλοχεριά; Ξέρουμε, άραγε, ότι αυτοί οι ίδιοι πήραν και κράτησαν για λογαριασμό τους την ελληνική Κύπρο; Ξέρουμε, όμως, ότι οι Άγγλοι μας έδωσαν τη Θεσσαλία (από το Βόλο μέχρι την Άρτα) και τους ευγνωμονούμε γι’ αυτό. Το ότι πήραν δικά μας εδάφη και τά ‘δωσαν σε μας δεν έχει σημασία.

Δεν ξέρουμε, ότι οι Άγγλοι μας έφεραν τον Άρμπασμπεργκ, του οποίου τη μετέπειτα αποπομπή πλήρωσε ακριβά η Ελλάδα εξαιτίας του Πάλμερστον. Δεν ξέρουμε ότι ο Πάλμερστον μας έφερε το Γεώργιο τον Α’, ότι οι Άγγλοι μας επέβαλαν το Γεώργιο το Β’, ότι οι Άγγλοι προετοίμασαν τα Δεκεμβριανά, τη Βάρκιζα, τη Μακρόνησο . . . Τους ευγνωμονούμε, όμως,  για όλες τους αυτές τις ενέργειες γιατί . . . μας έδεσαν χειροπόδαρα και μας κράτησαν χρόνια στο σκοτάδι.

Μήπως έγινε ποτέ λόγος και τονίστηκε όσο έπρεπε ο ρόλος που έπαιξε η Αγγλία στο σημερινό δράμα της Κύπρου; Ή μήπως το γεγονός, το οποίο αφήνει αδιάφορη την Αγγλία, ότι ένα μέλος της αγγλικής Κοινοπολιτείας (η ελληνική Κύπρος) δια της βίας κατελήφθη και παράνομα κρατείται από ξένο και άσχετο προς την Κοινοπολιτεία κράτος υπογραμμίζει και πάλι τη μεγάλη φιλία της Αγγλίας προς την Ελλάδα;

Η αγγλική πολιτική, με τη στήριξη και συμβολή των κατά καιρούς Ελλήνων πολιτικάντηδων, οι οποίοι συστηματικά κατάπιναν την κάμηλο και διύλιζαν τον κώνωπα, αποκλειστικά και μόνο για το δικό τους συμφέρον, κατάφερε, εμείς σήμερα να αγνοούμε ό,τι έπρεπε να ξέρουμε και να ξέρουμε ό,τι έπρεπε να αγνοούμε.

Οι παρακάτω ιστορικές μας αναδρομές σκοπό έχουν να ρίξουν λίγο φως στα γεγονότα του παρελθόντος, να μας βοηθήσουν να σχηματίσουμε μια εικόνα του πραγματικού ρόλου που έπαιξε η Αγγλία και να δούμε ποια θέση κράτησε απέναντί μας στα κρίσιμα χρόνια μετά την ανεξαρτησία της Ελλάδας.